Wat is geschiedenis? Wat verstaan we onder het verleden en waarom ‘trekt’ dit verleden zo, dat duizenden mensen historische films bekijken of musea bezoeken? Als archeologische themaparken en genealogische onderzoekscentra elke week weer vol zitten, wat voor soort belangstelling voor het verleden spreekt daar dan uit? En hoe verhoudt deze ‘populaire’ historische cultuur zich tot de ‘wetenschappelijke’ geschiedbeoefening van academische historici?
‘Als het verleden trekt’ is een toegankelijke inleiding in de geschiedfilosofie– het vakgebied dat over deze en vergelijkbare vragen nadenkt. Aan de hand van concrete voorbeelden, ontleend aan politieke debatten, archeologische opgravingen, romans en klassieke muziek, bespreekt het boek de voornaamste problemen die de afgelopen anderhalve eeuw op de geschiedfilosofische agenda hebben gestaan.
Uniek aan dit boek is zijn opzet: elk hoofdstuk is gewijd aan een ‘relatie’ die mensen met het verleden
onderhouden. Historisch denken, stelt dit boek, is een samenspel van morele, politieke, esthetische en epistemologische relaties met het verleden.
Deze tweede, grondig herziene editie besteedt aandacht aan actuele thema’s als excuses voor het koloniale verleden, wetenschappelijk activisme en beelden van de toekomst die grimmiger worden naarmate klimaatverandering verder voortschrijdt.
Als het verleden trekt is in eerste instantie bestemd voor studenten geschiedenis in het hoger onderwijs, maar ook uitstekend leesbaar voor iedereen die zich afvraagt: wat moet ik met het levensverhaal van mijn oma, met mijn nostalgie naar het dorp van mijn jeugd of met die complottheorie waarover mijn buurman telkens begint?
Herman Paul (1978) is hoogleraar geschiedenis van de geesteswetenschappen aan de Universiteit Leiden, waar hij leiding geeft aan het NWO-project ‘Scholarly Vices: A Longue Durée History’.
