Benedictus de Spinoza (1632-1677) is zonder twijfel de bekendste en oorspronkelijkste denker, die de Lage Landen hebben voorgebracht. Voor zichzelf en zijn medemensen wilde hij het ware geluk vinden en hij ontwierp een volledig denkstelsel op monistische grondslag om te bewijzen, dat grondige kennis van mens, wereld en God of Natuur (zoals hij zich herhaaldelijk uitdrukte), tot dit hoogste geluk kan leiden. Zoals in de Gouden Eeuw wel meer gebeurde, ontwikkelde Spinoza zijn leer in wiskundige trant, een methode die niet voor iedereen even gemakkelijk te volgen is. Verscheidene tijdgenoten vroegen hem dan ook om een nadere verklaring van zijn stellingen en opvattingen. De wijze waarop hij de vragen uit zijn vriendenkring beantwoordde en de argumenten van zijn bestrijders weerlegde is zo helder, dat zijn brieven ook nu nog aan niet-filosofisch geschoolde lezers een inzicht in zijn grondgedachten kunnen geven.
